Πολλά τα ερωτήματα για το πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας, αγαπητές φίλες και φίλοι, όμως ένα από τα πιο hot ερωτήματα είναι το παρακάτω. Πως από αυτό;

Και αυτό;

Φτάσαμε σε αυτό;

«Η πατρίδα, η θρησκεία, η οικογένεια. Το τρίπτυχο στο οποίο πιστεύουν όλοι»…Δεν έχω λόγια να εκφραστώ πλέον. Η δημοσιογραφία της χώρας στα τάρταρα…Απλά αηδία…#μμε #σκαι #κυβερνηση_Μητσοτακη #ΝΔ_θελατε #Ντροπη pic.twitter.com/LymOiuXcfo

— ''Trikaleiros'' Zapata (@Zapata3kalinos) March 17, 2024

Είναι γνωστό ότι σε αυτή τη χώρα μπορούν όλα να σου έρθουν από παντού, αλλά αυτό ήταν τόσο Ελλάδα στιγμή που κατάφερε κάπως να ενεργοποιήσει και τα κατεστραμμένα από το πολύ Ίντερνετ αισθητήρια μας. Δηλαδή, μια μέρα είδαμε έναν πασίγνωστο παρουσιαστή να λέει on camera το σύνθημα με το οποίο συνδέεται στο μυαλό του κόσμου η χούντα των συνταγματαρχών, ενώ παράλληλα είναι τυλιγμένος με μια 3D ελληνική σημαία α λα Ευαγγελάτος της πολιτικής.

Η αρχή έγινε όταν ο Γιώργαρος ο Αυτιάς αποφάσισε να γίνει υποψήφιος ευρωβουλευτής με το κόμμα που ανέκαθεν χαϊδευόταν ως δημοσιογράφος, βλέπε παρακάτω:

Τι κάνει λοιπόν κάποιος για να ερεθίσει και το εκλογικό ακροατήριό του εκτός από τα νεύρα μας; Η μαγική συνταγή είναι να αρχίσεις να πουλάς ακροδεξιοσύνη, όμως αυτό ομολογουμένως γίνεται και με πιο διακριτικό τρόπο από ένα σύνθημα που έχει μια κάπως who ιστορία.

Π.Θ.Ο. (που λέει κι ο Πρίντεζης)

Ευτυχώς, υπάρχει μια ιστορικός που έχει γράψει ένα ολόκληρο βιβλίο για αυτό ακριβώς το ζήτημα. Πρόκειται για την Έφη Γαζή, καθηγήτριας του τμήματος Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και συγγραφέως του βιβλίου «Πατρίς, Θρησκεία οικογένεια ιστορία ενός συνθήματος 1880-1930» (Πόλις, Αθήνα, 2011). Σύμφωνα με την κ. Γαζή, το σύνθημα προηγείται όχι μόνο της χούντας του ’67 και του μετεμφυλιακού καθεστώτος, αλλά και της δικτατορίας του Μεταξά το 1936.

Όπως λέει:

«Συνηθίζουμε να πιστεύουμε ότι πρόκειται για μια σύγχρονη ‘’κατασκευή’’ συνδεδεμένη με το μετεμφυλιακό κράτος, τη δεκαετία του 1950, ίσως και τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Ωστόσο, η ιστορία του συνθήματος έχει πολύ μεγαλύτερο βάθος χρόνου και πολύ σύνθετες διαδρομές. Η συνθηματική φράση δεν δημιουργήθηκε σε καμία περίπτωση ξαφνικά. Αντίθετα αποτελεί προϊόν μακρόχρονων και σύνθετων διαδικασιών που συνδέονται με πολύ σημαντικούς ιδεολογικούς, πολιτικούς και κοινωνικούς μετασχηματισμούς.»

Η αλήθεια είναι ότι το σύνθημα είναι όντως σύγχρονο, απλά δεν ανήκει στον 20ο αιώνα. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, εισηγητής του φαίνεται ότι ήταν ένας obscure πλέον και σίγουρα πάρα πολύ ψύχραιμος (υποστήριζε ότι το 1851 είδε ένα ένα όραμα όπου ο ο Χριστός και η Παναγία κατέβηκαν από τον ουρανό και του ανέθεσαν τη σωτηρία των ανθρώπων) θεολόγος του 19ου αιώνα, ο Απόστολος Μακράκης. Ο Μακράκης μεταξύ άλλων ενδιαφερόταν και για τη σύνδεση της Ορθοδοξίας με την πολιτική και γι’αυτό προώθησε την ίδρυση πολλών χριστιανικών σωματείων.

Τα διάφορα χριστιανικά σωματεία που υπήρχαν από τα μέσα του 19ου αιώνα και μετά μάλλον ψήθηκαν με τη φράση, η οποία συνόψιζε την υπερσυντηρητική και αντιμοντερνιστική πολιτική τους στάση. Οι εχθροί τους ήταν η Δύση με τα αντιχριστιανικά ήθη της και οι νέες ιδέες, όπως ο σοσιαλισμός, ο φεμινισμός και οι ιδέες του Δαρβίνου για την εξέλιξη των ειδών – αν θέλετε μια γεύση ΗΠΑ στην Ελλάδα μας.

Επίσης, τη μακρινή εκείνη εποχή οι φανς του Πατρίς – Θρησκεία – Οικογένεια είχαν στη μπούκα και τον δημοτικισμό, ένα πλέον ξεχασμένο αλλά τότε πολύ καυτό battle. Σύμφωνα και πάλι με την Έφη Γαζή:

«Οι γλωσσοεκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις, κατά το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, αποτέλεσαν ένα μεγάλο πεδίο ιδεολογικών και πολιτικών αντιπαραθέσεων όπου αναπτύχθηκαν λόγοι για την ‘’πατρίδα, τη θρησκεία και την οικογένεια’’, κυρίως από τους αντιπάλους του δημοτικισμού. Αυτή η περίοδος συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση του συνθήματος. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε κατά τη δεκαετία του 1930 με την αναζωογόνηση χριστιανικών οργανώσεων, όπως η Αδελφότητα Θεολόγων ‘’Η Ζωή’’, οι οποίες αναπτύχθηκαν γοργά και επανέφεραν τη θρησκεία στο προσκήνιο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής.»

Από εκεί και πέρα, το πεδίο ήταν ανοιχτό για να υιοθετηθεί το συγκεκριμένο ρητορικό σχήμα από την επίσης υπερσυντηρητική, φασίζουσα δικτατορία της 4ης Αυγούστου. Ο ίδιος ο Ιωάννης Μεταξάς μιλούσε πολύ συχνά σε αυτά τα πλαίσια, κάτι που φαίνεται πχ στην ομιλία του μεγάλου αφεντικού όταν επισκέφθηκε τη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία στις 31 Ιουνίου του 1937 :

«Χρειάζονται δύο πράγματα δια να φέρετε εις πέρας το έργο τούτο: Πίστις προς τα μεγάλα ἰδανικά της Πατρίδος, της θρησκείας κα της οἰκογένειας και αγάπη και αφοσίωσις προς αυτά.»

Το ιδεολογικό στίγμα της 4ης Αυγούστου συμπληρώθηκε από τον υστερικό αντικομμουνισμό, αν και αξίζει να σημειωθεί ότι έκαψε πολύ περισσότερα βιβλία ως αντεθνικά, αντιθρησκευτικά και ανθοικογενειακά (!) από τα κομμουνιστικά και μόνο:

Όπως καταλαβαίνετε, το τρίπτυχο συνοψίζει μια ιδεολογική συνταγούλα κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της χούντας των Συνταγματαρχών, η οποία χρησιμοποιούσε επίσης το «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» (ήθελε και λίγη οικογένεια αυτό). Είναι φανερό ότι υπάρχει μια συνέχεια στην συνθηματολογία των αυταρχικών υπερσυντηρητικών εκδοχών του ελληνικού κράτους τον 20ο αιώνα.

Όπως γράψαμε και παραπάνω, το «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια» είναι στο μυαλό του κόσμου συνώνυμο με τη Χούντα, ακόμη κι αν κανείς δε μπορεί να σκεφτεί ένα χουντικό πλακάτ με τον σύνθημα ή ένα απόσπασμα με τον Παπαδόπουλο να το λέει. Επειδή όμως δεν είναι απλά ένα σύνθημα, αλλά η συμπύκνωση ενός ιδεολογικού μετώπου με συγκεκριμένους στόχους και συγκεκριμένους εχθρούς, συνοψίζει και μια ολόκληρη ακροδεξιά πολιτική κληρονομιά.

Κάτι που ήξερε πολύ καλά ένας άνθρωπος που αν μη τι άλλο, δεν έκρυβε τα πιστεύω του, ο Νίκος Μιχαλολιάκος της Χρυσής Αυγής. Αρκετά χρόνια πριν μετακομίσει στον γραφικό Δομοκό, ο φύρερ από το Temu είχε πει στη Βουλή το εξής:

«Εσείς δεν αλώσατε καμία Βαστίλη. Εκλεγήκατε με τις ψήφους λιγότερου του 20% του εκλογικού σώματος και επιχειρείτε να επιβάλλετε την διάλυση του θεσμού της ελληνικής οικογένειας. Αν για εσάς είναι αναχρονιστικό, τότε για εμάς τους Εθνικιστές της Χρυσής Αυγής ισχύει και θα ισχύει το σύνθημα: Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια.»

Σε λιγότερο Γερμανία του 1939 φυσιογνωμίες, έχουμε τον Γιώργο Πρίντεζη που για κάποιο λόγο αποφάσισε να το χρησιμοποιήσει (με αρχικά) για ένα Insta post τον Δεκαπενταύγουστο του ’20:

Πριν αρχίσουν να φωνάζουν οι μπασκετικοί και μη γαύροι, το νόημα εδώ δεν είναι εξισώσουμε τον Πρίντεζη με τον boss νεοναζί της χώρας. Από τη Μεταπολίτευση και μετά όμως και κόντρα στη Μεταπολίτευση, είναι σαφές ότι υπάρχει μια διάχυτη (και αρκετά πετυχημένη) προσπάθεια για πολιτική και ιδεολογική αποκατάσταση της Επταετίας, η οποία περνάει από κυκλοφορία βολικών PR points («Η Χούντα έφτιαξε δρόμους»), από χύμα ιστορική αναθεώρηση («Στο Πολυτεχνείο δεν υπήρξαν νεκροί») κι από προσπάθεια για νομιμοποίηση των συνθημάτων της («Δηλαδή, που είναι το λάθος στο Πατρίς – Θρησκεία – Οικογένεια»);

Τα κίνητρα, ακόμη κι αν δεν μιλάμε για ανοιχτά χουντικούς ή χουντoσυμπαθούντες, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων το εξής απλό. Τα κουκιά στην κάλπη. Γιατί ο Πρίντεζης την έγραψε τη μαλακία του, δείτε όμως ποιοι τον υπερασπίστηκαν:

Ο πιο ξύπνιος από τους 3 (δεν είναι και δύσκολο) είναι φυσικά ο Πλεύρης, ο οποίος θέλει να κρατήσει το σύνθημα πετώντας και μια σπόντα για τη Χούντα, έτσι για το ξεχού. Έτσι, μπορεί να διεκδικήσει την ψήφο των Παπαδοπουλικών παππούδων της χώρας χωρίς να τον πρήζουν οι σπασαρχίδες αριστεροί!! Συγχαρητήρια, πρόκειται για την περίφημη μέθοδο dog whistling , δηλαδή το πως να απευθύνεσαι σε ένα συγκεκριμένο κοινό στην πολιτική με συγκεκριμένη γλώσσα ώστε να είναι πιο δύσκολο να χρεωθείς το κόστος για τις συγκεκριμένες απόψεις.

«Καλά όλα αυτά», θα πείτε, «όμως ο Πλεύρης είναι στην τελική ο γιόκας του Πλεύρη και πρώην προτεζέ του Καρατζαφέρη». Ο Αυτιάς;

Το gentrification του Π.Θ.Ο.

Το πρόβλημα με το Π.Θ.Ο. είναι πρόκειται για ένα υπερβολικά καλό σύνθημα, άμα θες να ταΐσεις ακροκεντροδεξιό σανό – κοινώς, επικοινωνεί καλά με πολύ πλατιά κομμάτια του δεξιού ακροατηρίου. Μήπως είναι πολύ κρίμα να το χαρίσουμε στη Χούντα, ή πολλώ δε περισσότερο, σε χριστιαμόπληκτους θεολόγους του 19ου αιώνα; ΚΑΛΗ ΙΔΕΑ ΑΦΕΝΤΙΚΟ.

Έτσι, ο Γιώργαρος ο Αυτιάς αποφάσισε να κάνει κυριολεκτικά τον Κινέζο και να αρχίσει να το λέει συνέχεια (το έχει πει ήδη 3-4 φορές). Αυτό που σίγουρα πιστεύει είναι ότι αν το πει άλλες 50 ή 100 φορές, θα το ξεπλύνει τελείως και θα έχει επιτευχθεί ο ολικός εξευγενισμός (gentrification) του συνθήματος από την καταραμένη συσχέτιση με τη χούντα και θα μπορεί να ψηφοθηρεύσει με την ησυχία του. Ναι, μπορεί να είναι ο Αυτιάς αλλά αυτ(ι)ό μια χαρά το καταλαβαίνει. Μάλιστα, το Σούπερ Γκούφι της δημοσιογραφίας προφίλ του είναι και πολύ βολικό για ένα τέτοιο πρότζεκτ, γιατί ποιος θα υποψιαστεί κάποιον που φαίνεται πιο χαζός από ένα τραπέζι (και άρα, αθώος); Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι, όπως έλεγε και ο Ιησούς Χριστός.

Πιο πρόσφατα, το ίδιο σκέφτηκε και ένας ακόμα υποψήφιος της ΝΔ, ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης. Κι αυτός με τη σειρά του πρακτικά είπε ότι κακό είναι ρε μάγκες να μιλάμε για αυτά τα 3; Που βλέπετε το περίεργο;

Αυτό ακριβώς πέταξε πριν μια βδομάδα σε προεκλογική εκδήλωση στο Ωδείο Αθηνών, το Π.Θ.Ο. όχι απλά δεν είναι ταμπού, αλλά είναι Pride (!):

«Είμαστε υπερήφανοι να μιλάμε για την Πατρίδα, το Έθνος, τη Θρησκεία, την ελληνική οικογένεια. Δεν το θεωρούμε ταμπού, ούτε αναχρονιστικό. Αυτές είναι οι αξίες που μας κράτησαν όρθιους στις ταραχές της μακραίωνης ελληνικής ιστορίας. Και αυτά στηρίζουν την εθνική μας ταυτότητα. Σε αυτή  πιστεύω και με αυτή πυξίδα πορεύομαι από τη στιγμή που άρχισα να ασχολούμαι με τα κοινά.»

Ξέρετε ποιος άλλος τσίμπησε; Ο Στέφανος ο Κασσελάκης. Το καινούριο που έδωσε ο συγκεκριμένος αλεπουδιάρης είναι ότι το Π.Θ.Ο. όχι απλά δεν είναι ιδιοκτησία της Παπαδοπουλικής κληρονομιάς, αλλά ότι μπορεί να το πάρει και η Αριστερά να παίξει μπαλίτσα:

«Ξέρετε πολύ καλά ότι ακόμα και στις εκμυστηρεύσεις μου, στις αφηγήσεις μου, στις προσωπικές στιγμές που συνθέτουν τη ζωή μου, είμαι ο εαυτός μου. Ξέρετε πια την καρδιά μου. Απέναντι, αυτοί που πάντα φωνάζουν. Όταν παρέλασα. Επειδή νομίζουν ότι τους ανήκει η πατρίδα.

Όταν είπα το πιστεύω στη Νέα Υόρκη, επειδή πιστεύουν ότι τους ανήκει η θρησκεία. Και φυσικά, πάντα τους ανήκει η οικογένεια. Όταν με την πολιτική τους, κάνουν αδύνατο σε νέο κόσμο, να αρχίσει οικογένεια.

«Λοιπόν, σας έχω νέα. Η καπηλεία του πατριωτισμού, της πίστης και της οικογένειας από τη Δεξιά τελειώνει εδώ. Η διαίρεση των Ελλήνων από τη Δεξιά, τελειώνει εδώ.»

Επειδή όμως είναι ένας πραγματικός Έλληνας πολιτικός, σε άλλη τοποθέτηση το αποκήρυξε ως χουντικό:

Το αμήχανο αποτέλεσμα ήταν να τον βγάλει στη σέντρα ο ίδιος ο πρώην υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ Χρήστος Σπίρτζης, ο οποίος είπε ότι «κακώς το λέει»:

«Το “πατρίς, θρησκεία, οικογένεια” είναι το τρίπτυχο της Χούντας και της δεξιάς πολυκατοικίας και ο προοδευτικός κόσμος της χώρας το αντιπαλεύει από τότε που υπάρχει, διότι δίνει άλλο νόημα στην πατρίδα, από αυτό που έδινε η Χούντα των συνταγματαρχών που πούλησε την Κύπρο.»

Αλλά και η αντιπρόεδρος της Βουλής Όλγα Γεροβασίλη. Μιλώντας στην Αυγή, η βουλευτίνα του ΣΥΡΙΖΑ πέταξε μια σπόντα όλο νόημα:

«Για να αντιμετωπίσουμε την Ακροδεξιά πρέπει να μιλήσουμε για δημοκρατία, ισότητα, αλληλεγγύη, ειρήνη. Όχι για “πατρίς, θρησκεία, οικογένεια”.»

Τι να πουν κι αυτοί, εδώ που φτάσαμε το 2026 το Π.Θ.Ο. θα είναι κεντρικό σύνθημα διαφημιστικής καμπάνιας των Jumbo ή κάποιου κρουασάν με γεύση σοκολάτα ή κάτι τέτοιο.