Υπάρχουν κάποιες υποθέσεις που εμπεριέχουν όλα τα στοιχεία που κάνουν τις εργασιακές σχέσεις στην Ελλάδα λιγότερο ευχάριστες κι από την πλατεία Καραϊσκάκη τις μέρες του καύσωνα. Η υπόθεση του νεκρού ντελιβερά στη Χαλκίδα ήταν μία από αυτές. Και όπως συνήθως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, τα στοιχεία μαθαίνονται ένα ένα.

Ξεκινάμε από το βασικό. Ένας 46χρονος άνθρωπος, ο Γιώργος Πατρινός, παθαίνει θερμοπληξία κάνοντας διανομές σε μέρα και ώρες που έχει απαγορευτεί ρητά η συγκεκριμένη δουλειά Λίγες ώρες αργότερα, κατέληξε στο νοσοκομείο Χαλκίδας. Σκαλίζοντας την υπόθεση και μετά από ενημέρωση από το Εργατικό Κέντρο Χαλκίδας και καταθέσεις από τους συγγενείς, οι αρχές (εισαγγελέας – ΕΛΑΣ) διαπιστώνουν ότι ο 46χρονος άνδρας δούλευε επί σειρά ετών στο συγκεκριμένο ψητοπωλείο (στην ψησταριά «Το Μικρό / Ο Μάχος») με το ποδήλατό του σαν διανομέας.

«Ήρθε το παιδί μου από τη δουλειά. Δούλευε σε ένα σουβλατζίδικο, με το ποδήλατο έκανε διανομή. Και ήρθε και δεν τον καταλάβαινα. Μου πέταγε την μπλούζα, δεν μπορούσε να μιλήσει.»

Ποια είναι η πρώτη κομβική λεπτομέρεια; Ότι για χρόνια δούλευε μαύρα, χωρίς να αναγνωρίζεται η εργασία του και χωρίς σύμβαση. Πότε ο κόσμος δουλεύει μαύρα; Όταν έχει μεγάλη ανάγκη για να δουλέψει, διότι στην Ελλάδα νομικό πλαίσιο και υπηρεσίες που να καταπολεμούν τη μαύρη εργασία (ειδικά στον επισιτισμό – τουρισμό) στην πράξη δεν υπάρχουν, όπως όλοι ξέρουν. Ποια είναι η δεύτερη κομβική λεπτομέρεια; Ότι ο 46χρονος ήταν ΑΜΕΑ, με ό,τι αποκλεισμούς αυτό συνεπάγεται στην χώρα μας:

Όπως είπε στο OPEN ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Χαλκίδας, Αντώνης Κούκουρας:

«Είμαστε συντετριμμένοι και οργισμένοι. Αποδεικνύεται ακόμη μια φορά ότι οι εργαζόμενοι στην προσπάθεια τους να βγάλουνε το μεροκάματο για να ζήσουνε, εργάζονται κάτω από αντίξοες συνθήκες και ειδικά οι συνάδελφοι οι διανομείς δουλεύουν σε πολύ επικίνδυνες συνθήκες, στις οποίες στις περισσότερες περιπτώσεις υποχρεώνονται να δουλέψουν. Από την πρώτη στιγμή που πληροφορηθήκαμε τον χαμό του 46χρονου προβήκαμε σε ενέργειες και επικοινωνήσαμε και με την Επιθεώρηση Εργασίας. Μάλιστα επισκεφθήκαμε καταστήματα εστίασης και απαιτήσαμε 12:00-17:00 να σταματήσει το ντελίβερι για τις επόμενες μέρες.»

Ο κ. Κούκουρας όχι απλά επανέλαβε τα περί μαύρης εργασίας, αλλά δήλωσε ότι αυτά ήταν γνωστά από χρόνια:

«Επειδή τυχαίνει το κατάστημα εστίασης να είναι κοντά στο Εργατικό Κέντρο, μέσα στο κέντρο της Χαλκίδας, ήταν ευρέως γνωστό ότι δούλευε ανασφάλιστος για χρόνια ως διανομέας με το ποδήλατό του στο συγκεκριμένο ψητοπωλείο. Επίσης μας προξένησε μεγάλη εντύπωση το Δελτίο Τύπου που έβγαλε το νοσοκομείο Χαλκίδας, ότι δεν ήταν διανομέας. Εμείς ξέραμε από την πρώτη στιγμή ότι ο συνάδελφος δούλευε εκεί πέρα, ήταν προφανώς ανασφάλιστος, αλλά αυτό πρέπει να το ελέγξουν και οι αρμόδιες υπηρεσίες.»

Ο ιδιοκτήτης του ψητοπωλείου συνελήφθη την Παρασκευή με την κατηγορία της ανθρωποκτονίας από αμέλεια και στη συνέχεια αφέθηκε ελεύθερος το Σάββατο με προφορική εντολή εισαγγελέα. Η δικαστική του πορεία εξαρτάται από το πόρισμα της νεκροψίας. Στο μεταξύ, η απόφαση του διοικητή του Νοσοκομείου Χαλκίδας χάρισε στην ελληνική πραγματικότητα άλλη μια παγκόσμια πρωτοτυπία.

Στο ενημερωτικό θανάτου που εξέδωσε το νοσοκομείο, υπάρχει η φράση «όχι διανομέας». Κάντε τα δικά σας σενάρια για το με ποια λογική μπήκε αυτή η γραμμή στην ανακοίνωση:

 

Η εν λόγω λεπτομέρεια τράβηξε την προσοχή όχι μόνο του Εργατικού Κέντρου, που την ανέφερε στην ανακοίνωσή του:

«Τέλος, ερωτηματικά προκαλεί το Δελτίο Τύπου του Νοσοκομείου Χαλκίδας που σπεύδει να διευκρινίσει ότι ο συνάδελφος «δεν ήταν διανομέας», όπως και η υπαναχώρηση ορισμένων ΜΜΕ από τα αρχικά τους δημοσιεύματα.

Το Εργατικό Κέντρο Εύβοιας θα μπει μπροστά ώστε να διερευνηθούν πλήρως οι αιτίες θανάτου του συναδέλφου και να μην υπάρξει καμία συγκάλυψη.»

Το ίδιο έκανε και η Επιτροπή Αγώνα Διανομέων:

Αλλά και του Γραμματέα Τύπου και Δημοσίων Σχέσεων της ΓΣΕΕ Δημήτρη Καραγεωργόπουλου. Στη δεύτερη περίπτωση βέβαια δε μιλάμε για επίσημη ανακοίνωση, αλλά για ένα post στο Facebook. Οι πιο κυνικοί ίσως πουν ότι αυτό είναι ακόμη καλύτερο από ό,τι θα περίμενε κανείς από τη ΓΣΕΕ υπό ΚΣ, αλλά σε κάθε περίπτωση είναι ενδεικτικό των διαστάσεων που πήρε η υπόθεση:

«Η παραίτηση του Διοικητή του Νοσοκομείου Χαλκίδας είναι κάτι παραπάνω από επιβεβλημένη. Ο Υπουργός υγείας θα πρέπει να πάρει άμεσα θέση. Ο Διοικητής αυτός εξέδωσε Δελτίο Τύπου για το νεκρό από θερμοπληξία συνάδελφο μας διαμομέα, με το οποίο σπεύδει να καλύψει τον εργοδότη αναγράφοντας στο κείμενο του ΔΤ, εντός παρένθεσης «όχι διανομέας». Που το ήξερε άραγε αυτό ο Διοικητής; Ζήλεψε τον επιθεωρητή Κλουζό ή μήπως είναι κολλητός του ο εργοδότης; Έλαβε μήπως εντολή άνωθεν να «συγκαλύψει» την υπόθεση;»

Για ακόμη περισσότερες κωμικές θεσμικές παρεμβάσεις, αρκεί να παρακολουθήσει κανείς το Twitter του υπουργού Εργασίας Άδωνι Γεωργιάδη, το οποίο από την Παρασκευή έχει αναπαράγει όλες τις εκδοχές της υπόθεσης, λογικά για πλουραλισμό στην ενημέρωση:

Κάποια στιγμή, μιλώντας στην ΕΡΤ ο κ. Γεωργιάδης αποδέχτηκε ότι ο 46χρονος δούλευε μαύρα, χρησιμοποιώντας βέβαια την ορολογία («θελήματα»)» που χρησιμοποιούσαν τα διάφορα αφεντικά του για να τον τρέχουν:

«Ο άνθρωπος αυτός, ένας φτωχός άνθρωπος, χρησιμοποιούσε το ποδήλατό του για να κάνει διάφορα θελήματα σε διάφορες επιχειρήσεις της περιοχής αυτής, όπου δούλευε ως ανασφάλιστος και μη δηλωμένος εργαζόμενος.»

Όμως πρόστιμο δε μπορεί να μπει ακόμη γιατί υπάρχουν τεχνικά προβλήματα, apparently:

«Εμείς δεν μπορούμε ακόμα να κάνουμε να βάλουμε πρόστιμα εφόσον δεν υπήρξε καταγγελία από την οικογένεια του ανθρώπου.»

Και τελικά υπερασπίστηκε το έργο της Επιθεώρησης Εργασίας:

 «Η ιδέα ότι το κράτος μπορεί να είναι πάντα δίπλα σε οποιονδήποτε έχει μια επιχείρηση δεν είναι μια πραγματική ιδέα. Η ιδέα ότι τους καλύπτει το κράτος είναι ψευδής. Όσες καταγγελίες έχουν γίνει στην Επιθεώρηση Εργασίας έρχονται σε πρώτο χρόνο.

H τραγωδία στην Χαλκίδα δεν είναι ο κανόνας.»

Το ότι δεν πεθαίνουν κάθε μέρα ντελιβεράδες από θερμοπληξία είναι μια πολύ βαθυστόχαστη παρατήρηση. Βέβαια, χτες το μεσημέρι ένας εργαζόμενος του Δήμου Καλλιθέας έχασε κι αυτός τη ζωή του, πιθανώς από θερμοπληξία. Αν το ζήτημα της εφαρμογής των κανονισμών για τις εργασία στον καύσωνα είναι πολύπλοκο όταν αφορά τους εργαζόμενους ενός Δήμου, φαντάζεστε πόσο εύκολο είναι να αποκρούσει ένας άνθρωπος που έχει ανάγκη να δουλέψει την πίεση ενός εργοδότη στον ιδιωτικό τομέα που το μόνο που βλέπει είναι παραγγελίες.

Και φυσικά, η ζέστη δεν αφορά μόνο τη διανομή ή τις υπαίθριες εργασίες και δε χρειάζεται να πάμε σε χαρακτηριστικά παραδείγματα όπως ναυπηγία και καμίνια. Για παράδειγμα, ξέρει κανείς πόσες μαγαζιά στην Ελλάδα έχουν κλιματισμό στην κουζίνα τους; Πολλά τα ερωτήματα.

Εδώ μπαίνει το ζήτημα της επιβολής που λέγαμε παραπάνω. Σύμφωνα με την ΕφΣυν, ο κ. Γεωργιάδης είπε το εξής στον Alpha:

«Τις τελευταίες δύο μέρες δεν είχαμε σχεδόν καθόλου καταγγελίες για παραβίαση της υπουργικής μου απόφασης.»

Αυτό όμως μια εικόνα αντιδιαμετρικά αντίθετη με τις καταγγελίες των συνδικαλιστών, όπως του κ. Κούκουρα που αναφέρθηκε παραπάνω. Σύμφωνα με τα όσα είπε στο Star, το ίδιο το Εργατικό Κέντρο Χαλκίδας έχει λάβει καταγγελίες, ενώ έκανε και δικό του έλεγχο (!) με DIY κλιμάκιο. Με βάση αυτά, διαπίστωσε ότι τα μέτρα για τον καύσωνα δεν τηρούνται. Αυτό δε είναι ένα διαφορετικό πρόβλημα από την μαύρη εργασία που αναφέρθηκε, η οποία είναι ζήτημα όλο τον χρόνο. Ο (κυριολεκτικά) φονικός συνδυασμός είναι ότι ο αδήλωτος εργαζόμενος είναι ακόμη πιο εκτεθειμένος στην εργοδοτική πίεση.

Τι μένει από όλα αυτά, ειδικά όταν έχουμε μία μισή παραδοχή από πλευράς υπουργού ότι το κράτος δε μπορεί να είναι παντού; Τι προκύπτει αν το a priori πόρισμα ότι οι υποστελεχωμένες ελεγκτικές υπηρεσίες με το ελάχιστο προσωπικό και τους γιγάντιους τομείς ευθύνης θα παραμείνουν έτσι; Αυτά έλεγε πρόσφατη ανακοίνωση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στον Επισιτισμό-Τουρισμό για γνωστό περιστατικό:

«Σχεδόν πέντε 24ωρα μετά τη δημοσίευση του επίμαχου βίντεο με το σερβιτόρο να σερβίρει πελάτες μέσα στο νερό σε πλωτές ξαπλώστρες, δεν έχει πραγματοποιηθεί κανένας έλεγχος από το κλιμάκιο της τεχνικής επιθεώρησης εργασίας για τους όρους υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων.»

Επίσης, όλοι ξέρουν από μία απίστευτη πατέντα εργοδοτών για να κρυφτούν από τους ελέγχους. Όπως, πχ, περίπτωση που γνωρίζουμε για εταιρεία πληροφορικής που έκρυβε τους εργαζόμενούς της σε διπλανή οικοδομή για να μη φανεί ότι οι μπλοκάκηδες της δουλεύουν με όρους εξαρτημένης εργασίας, δηλαδή σαν μισθωτοί. Ελλάδα, η χώρα της καινοτομίας.

Η απάντηση, όπως όλα δείχνουν, είναι ότι θα δούμε πολλά εφευρετικά και διασκεδαστικά PR stunts. Όπως, πχ, τη χθεσινή κίνηση επιθεωρητών εργασίας (ιδέα του Άδωνι, όπως μας πληροφόρησε ο ίδιος περήφανα) να παραγγείλουν στο E-food και στο Wolt. Οι εταιρείες δεν είχαν σταματήσει τα ντελίβερι τις κρίσιμες ώρες, οπότε πιάστηκαν επ’αυτοφώρω:

«Εχθές, ημέρα του ακραίου καύσωνα, η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας -κατόπιν δικής μου σκέψης- προέβη στην εξής ενέργεια:

Έκανε παραγγελίες για διανομή φαγητού τις ώρες που απαγορευόταν και σε περιοχές που ο καύσωνας ήταν ιδιαίτερα επιβαρυμένος στις δύο μεγάλες πλατφόρμες που κυρίως όλοι χρησιμοποιούμε για την παραγγελία των φαγητών μας, στην efood και στη Wolt.

Δυστυχώς, και οι δύο εταιρείες, παρά τον νόμο, παρέδιδαν κανονικά, αδιαφορώντας για τις συνθήκες υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων διανομέων. Ήδη, η Ανεξάρτητη Αρχή Επιθεώρησης Εργασίας καταλογίζει τα αναλογούντα πρόστιμα.»

Δήλωση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης @AdonisGeorgiadi για τις εταιρίες διανομής φαγητούhttps://t.co/hfojaKBcTA pic.twitter.com/VKHewCdat2

— Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης (@labourgovgr) July 24, 2023

Μεσαιωνικού τύπου αντεργατικές πρακτικές = DESTROYED.