Με αφορμή την μετακίνηση του Σάσα Βεζένκοφ στους Sacramento Kings, αναρωτιόμαστε πως φτάσαμε στο σημείο οι ευρωπαίοι παίκτες να είναι όχι απλά περιζήτητοι στο NBA, αλλά εκείνοι που ουσιαστικά τρέχουν τη φάση στο καλύτερο πρωτάθλημα μπάσκετ του πλανήτη;

Κάποτε το NBA ήταν ένας ανεξερεύνητος πλανήτης για τους ευρωπαίους παίκτες. Ένα μέρος που έπαιζαν οι καλύτεροι και που δεν είχε καμία θέση για εκείνους. Η πόρτα άνοιγε αργά, αργά και oι ευρωπαίοι σκάγανε στο Αμέρικα με το σταγονόμετρο. Οι πρώτοι που έκαναν πραγματικά αισθητή την παρουσία τους και έπαιξαν σε υψηλό επίπεδο, εντοπίζονται στα τέλη των 80s-αρχές των 90s. Παίκτες όπως ο Ντέτλεφ Σρεμπφ, o Βλάντε Ντίβατς ο Ντράζεν Πέτροβιτς, o Τόνι Κούκοτς και ο Άρβιντας Σαμπόνις, έδειξαν στο ΝΒΑ ότι όχι απλά μπορούν να σταθούν, αλλά είναι ικανοί να κάνουν και τη διαφορά. Όλοι τους διακρίθηκαν. Άλλοι γίνανε All Star, άλλοι κέρδισαν πρωταθλήματα ερχόμενοι από τον πάγκο και όλοι τους είχαν μπόλικες ατομικές διακρίσεις. Η παρουσία τους εκεί ήταν απίστευτα σημαντική για να ανοίξει ένας δρόμος αρκετά πιο βατός για τους ευρωπαίους στο NBA. Ένας δρόμος που λίγα χρόνια αργότερα άνοιξε για τα καλά η αγία τριάδα των Νοβίτσκι, Γκασόλ και Πάρκερ.

Ο Γερμανός, ο Ισπανός και ο Γάλλος έφεραν κάτι καινούργιο στο τραπέζι. Έδειξαν ότι μπορούν να πρωταγωνιστήσουν σε ομάδες πρωταθλητισμού. Όχι σε β ρόλους, αλλά ως πρώτα ονόματα στη μαρκίζα. Οι Αμερικάνοι προφανώς και συνέχιζαν να κυριαρχούν, όμως αυτοί οι τρεις κύριοι στάθηκαν όχι λίγο πίσω, αλλά ανάμεσά τους. Προφανώς την ίδια περίοδο εμφανίστηκαν και άλλοι σπουδαίοι Ευρωπαίοι παίκτες, όπως ο Πέτζα Στογιάκοβιτς ή μετέπειτα o Αντρέι Κιριλένκο και ο Γκόραν Ντράγκιτς. Ωστόσο για ο Ντιρκ, ο Πάου και ο Τόνι μνημονεύονται και θα μνημονεύονται για πάντα (άλλος περισσότερο και άλλος λιγότερο) ανάμεσα στους κορυφαίους. Αυτοί έστρωσαν το έδαφος για να φτάσουμε στο σήμερα. Ποιο σήμερα; Αυτό που οι Ευρωπαίοι παίκτες είναι εκείνοι που δεν πρωταγωνιστούν απλά, αλλά κυριαρχούν καθολικά στο NBA.

Ας δούμε τα πράγματα με ψυχραιμία. Είναι ο Γιάννης, ο Γιόκιτς και ο Ντόντσιτς μέσα στο Top 5 του κόσμου αυτή τη στιγμή. Νομίζουμε εύκολα συμφωνούμε ότι να είναι. Οι δύο πρώτοι έχουν πάρει από δύο MVP τα τελευταία πέντε χρόνια κι από ένα πρωτάθλημα ως το απόλυτο νούμερο ένα των ομάδων τους τα τελευταία τρία χρόνια. Ο τρίτος είναι ακόμη 24 ετών και γράφει νούμερα που τον βάζουν σε κουβέντες και συγκρίσεις όπως ο Μάικλ Τζόρνταν και ο Μάτζικ Τζόνσον. Κι αν ο Γιάννης έχει αδιανόητη αθλητικότητα και ένα γενικότερο μπασκετικό στυλ που ταιριάζει αρκετά με τη νοοτροπία του NBA, οι άλλοι δύο είναι μπουλούκοι που δεν πηδάνε ούτε βρεγμένη εφημερίδα και απλά ξέρουν κάτι τόνους μπάσκετ. Σε αυτή την απίθανη τριαδούλα έρχεται να προστεθεί το πιο χαϊπαρισμένο draft pick μετά τον Λεμπρόν Τζέιμς. Ο Βίκτορ Γουεμπανιάμα ή Γουεμπανιαμά τέλος πάντων. Ένα παλικαράκι που είναι λες και βγήκε από video game και μοιάζει καταδικασμένο να αφήσει εποχή.

Τρεις από τους πέντε καλύτερους παίκτες στον κόσμο και το πιο hot prospect στο NBA έμαθαν μπάσκετ στην Ευρώπη. Παράλληλα άλλοι εξαιρετικοί παίκτες όπως ο Σαμπόνις, ο Βούτσεβιτς, ο Μπογκντάνοβιτς, o Γκομπέρ, ο Πορζίνγκις και αρκετοί ακόμη, πρωταγωνιστούν στις ομάδες τους. Όλα αυτά τη στιγμή που πλέον το μονοπάτι έχει ανοίξει διάπλατα και οι κορυφαίοι της Ευρωλίγκας έρχονται εδώ για να δείξουν τι αξίζουν. Μόλις την περασμένη βδομάδα είχαμε την μετακίνηση του Βεζένκοφ τους Kings και του Μίστις στους Thunder. Πώς φτάσαμε όμως μέχρι εδώ; Γιατί οι Ευρωπαίοι έκαναν τέτοιο step up και άφησαν τους Αμερικάνους σε ψιλοδεύτερη μοίρα;

Η πρώτη ανάγνωση είναι αρκετά εύκολη. Το ίδιο το NBA έχει ανοίξει τη φάση του, το παιχνίδι έχει γίνει global και οι ευκαιρίες ανοιχτές σε όλους. Ναι οκ. Αλλά είναι μόνο αυτό; Σίγουρα όχι. Η εμμονή των Αμερικάνων στο show κομμάτι του παιχνιδιού τους οδήγησε στο να προσαρμόσουν όλη τη μπασκετική τους κουλτούρα στο θέαμα. Ως αποτέλεσμα τα κολέγια παράγουν παίκτες που χτίζονται με σκοπό να προσφέρουν θέαμα και αφήνουν σε δεύτερη μοίρα τα βασικά του μπάσκετ. Δεν είναι τυχαίο πως οι κορυφαίοι Αμερικάνοι παίκτες αυτή τη στιγμή είναι όλοι άνω των 30. Λεμπρόν, Ντουράντ, Κάρι, Λίλαρντ, Λέοναρντ, Μπάτλερ, Χάρντεν (αν τον βάζουμε ακόμα στο πάνω ράφι) έχουν όλοι 30αρίσει από καιρό. Από τους πιο νέους ο Τέιτουμ, ο Μπούκερ  και ο Μίτσελ είναι πρωτοκλασάτοι αλλά και στρυμωγμένοι  στα τελευταία στρώματα αυτών. Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα παικτών που γαλουχήθηκαν μπασκετικά αυστηρά με την κουλτούρα του showtime, είναι ο Ζάιον Γουίλιαμσον και ο Τζα Μοράντ.

Δύο παιδιά με απίστευτα αθλητικά προσόντα που δεν έχουν μάθει να τιθασεύουν το ταλέντο τους. Παίζουν συνέχεια στα κόκκινα, χωρίς ψυχραιμία και τραυματίζονται συχνά. Ειδικά ο Ζάιον έχει παίξει ελάχιστα από τη στιγμή που μπήκε στο πρωτάθλημα. Στην Ευρώπη μπορεί το μπάσκετ να είναι ντεκαυλέ και λιγότερο εντυπωσιακό, έχει όμως αρχές. Οι παίκτες μαθαίνουν να παίζουν σε ένα πλαίσιο που τα βασικά του αθλήματος είναι πάντα εκεί. Ακόμη και ο Γιάννης που έχει τα αθλητικά προσόντα δεν βασίζεται μόνο σε αυτά. Το μπάσκετ που ξέρει είναι απίστευτο. Αυτό το ball handling και αυτά τα playmaking skills στα 2.11 δεν είναι μόνο ταλέντο, είναι και δουλειά αλλά και mentality. O Greek Freak, όπως και οι Γιόκιτς. Ντόντσιτς είναι all about basketball. Δεν δίνουν μια για το show. Το ψιλοβαριούνται κιόλας. Οι παλιότερες καραβάνες Αμερικάνων ήξεραν να το συνδυάζουν, οι νέες φουρνιές μοιάζουν να μην μπορούν. Βλέπουμε συνέχεια απίστευτους αθλητές με πολύ χτυπητά κενά στην μπασκετική παιδεία. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε ο MVP της σεζόν είναι από το Καμερούν, ο  MVP των τελικών από τη Σερβία, ο κατά κοινή αποδοχή καλύτερος παίκτης από την Ελλάδα, ο πιο ανερχόμενος super star από τη Σλοβενία και ο rookie που όλοι μιλάνε για αυτόν από τη Γαλλία.

Βλέποντας τις αφίξεις του Βεζένκοφ και του Μίσιτς πολλοί αναπαρήγαγαν ένα ξεπερασμένο στερεότυπο για να μας πουν ότι οι δυο τους δεν έχουν τύχη στο NBA γιατί δεν είναι αθλητικοί, ο ρυθμός είναι γρήγορος κλπ. Αν το άκουγαν αυτό ο Γιόκιτς και ο Ντόντσιτς πιθανότατα ακόμα θα γέλαγαν. Δε λέμε ότι ο Βούλγαρος και ο Σέρβος θα παίξουν στο επίπεδο αυτό των δύο, αλλά σίγουρα δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα σε ένα πρωτάθλημα που οι ευρωπαίοι παίκτες δείχνουν να κατακτούν κάθε μέρα όλο και περισσότερο.